هنر فیروزه کوبی

هنر فیروزه کوبی یکی از چشم نوازترین هنرهاست که سنگ های فیروزه مرغوب نیشابوری در آن نقش اصلی را دارند. این سنگ ها به صورت قطعات درشت و کوچک هستند و توسط چسب فیروزه کوبی در کنار یکدیگر قرار می گیرند تا بتوانند به اجسام فلزی زیبایی خاصی ببخشند .فیروزه کوبی یکی از رشته های صنایع دستی متعلق به عصر معاصر است. فیروزه کوبی هنری است که در آن هنرمند فیروزه کوب اثر هنری  را با دستان هنرمندش خلق می کند که با مدرنیته و کلاسیک تلفیق شده و حاصل آن اثری است که زیبایی و گیرایی خاصی را با خود به همراه دارد.
در این هنر زیبا سنگهای فیروزه با نظم و زیبایی خاصی موزاییک وار کنار هم و بر سطح اشیای تزئینی، ظروف و زیور آلات برنجی، مسی و نقره چیده می شوند بدین ترتیب به آنها جلوه‌  خاصی بخشیده می شود. هنر فیروزه کوبی محصول خوبی از صنایع دستی را پدید می آورد که از چندین جهت ارزشمند است، این اثر علاوه بر ارزش هنری و زیبایی به دلیل وجود سنگ فیروزه و فلزهای با ارزش مانند مس، برنج و نقره، از نظر مادی هم ارزشمند است. سنگ فیروزه یکی از زیبا‌ترین سنگ‌های موجود در جهان است که همواره مورد توجه انسان‌ها قرار گرفته است. رنگ جذاب و آبی این سنگ به دلیل وجود عنصر مس در آن است. جالب است بدانید که این سنگ در کشورهایی هم‌چون مصر، مکزیک، آمریکا و ایران یافت می‌شود اما بهترین و مرغوب‌ترین نوع این سنگ مربوط به کشور ایران است که از کهن‌ترین و بزرگ‌ترین معدن فیروزه جهان که در نیشابور است استخراج می‌شود. این سنگ زیبا در برخی از نماهای سنگی مساجد قدیمی قابل مشاهده است همچنین در طلا و جواهر سازی، ساخت زیورآلات به عنوان نگین انگشتر، دستبند و ... مورد استفاده قرار می‌گیرد و ناگفته نماند که هنرپروران اصفهانی از این سنگ و زیبایی‌های آن بی‌بهره نمانده‌اند و آثار زیبایی را بر روی مس با این سنگ خلق نموده اند که به فیروزه‌کوبی شهرت دارد.

تاریخچه فیروزه کوبی

همانگونه که قبلا اشاره شد فیروزه کوبی متعلق به عصر معاصر است و قدمت زیادی ندارد. در حدود 60 یا 70 سال پیش فیروزه کوبی از شهر مشهد مهد فیروزه ایران، توسط صنعت گری به نام یوسف حکمیان معروف به محمدرضا، با فیروزه کوبی بر روی زیور آلات شروع شد. بیست سال بعد صنعت فیروزه کوبی توسط صنعتگری دیگری بنام حاج داداش، از مشهد به اصفهان منتقل شد.امروزه این صنعت فقط در شهر اصفهان رایج است .فیروزه کوبی بر روی اشیا و ظروف مسی را فردی بنام  روبن یروشالمی در اصفهان ابداع کرد. وی پس از پایان تحصیلات ابتدایی به دلیل مساعد نبودن شرایط مالی، برای انجام کار نزد عموی خود که زرگر فیروزه کوبی بود رفت و کار فیروزه کوبی را از وی آموخت. در آن زمان فیروزه کوبی فقط بر روی زیور آلات و به صورت محدود بر روی گالش انجام می شد. وی بعد از تعلیم این فن دست به نوآوری زد و فیروزه را بر روی اشیا و وسایل مسی نصب کرد و آنچه که امروزه بعنوان فیروزه کوبی در اصفهان رایج است حاصل تلاشهای چهل ساله این صنعتگر است.
تولید ظروف فیروزه کوب بصورت محدود انجام می گیرد و تعداد صنعتگران شاغل در این رشته هم همانند تولیدش محدود و انگشت شمار هستند.

نمونه ظروف فیروزه کوبی

قندان فیروزه کوبی

بشقاب فیروزه کوبی

سنگاب فیروزه کوبی

لاله و شمعدان فیروزه کوبی

تنگ فیروزه کوبی

شکلات خوری فیروزه کوبی

آجیل خوری فیروزه کوبی

شیرینی خوری فیروزه کوبی

گلدان فیروزه کوبی

همانطور که اشاره شد در فیروزه کوبی قطعه های ریزو درشت سنگ فیروزه بصورت موزاییک و پازل وار کنارهم بر روی اشیا، زیور آلات و ظرفهای فلزی از جنس های مختلف مثل برنز، مس، نقره و ورشویی چیده می شوند. بعد از نصب بین قطعه های فیروزه با لاکی تیره پوشانده می شود. هر چه تعداد سنگهای فیروزه بیشتر باشد و منظم تر چیده شود، و نیز فاصله بین سنگها کم تر باشد؛ ارزش مادی و هنری آن بیشتر می شود. از مهم ترین عوامل موثر برای داشتن محصول فیروزه کوب با کیفیت، استفاده از سنگهای فیروزه با کیفیت و اصل است.

فیروزه (Turquoise) سنگ ترکی

در گذشته فیروزه از طریق ترکیه به اروپا صادر می شد. از همین رو به سنگ فیروزه در انگلیسی ترکویز (Turquoise) یا همان سنگ ترکی اطلاق می شود.
فیروزه یکی از سنگهای قیمتی است که به دلیل رنگ زیبای آن محبوبیت فراوانی دارد. این سنگ از عهد باستان در ایران شناخته شده و کاربرد داشته است و پادشاهان ایرانی به آن سنگ آرزوها لقب داده و این سنگ زیبا را برای سلاطین سایر ممالک هدیه می فرستادند. سنگ فیروزه در گذشته منشا بسیاری از اعتقادات قدیمی بوده و از آن بعنوان طلسم استفاده می کردند و به آن سنگ زندگی و سنگ شانس لقب می دادند. از آن برای کسب موفقیت، جذب قدرت و ثروت، حفاظت در برابر حوادث و انرژی های منفی استفاده می شده است.دلیل رنگ جذاب و آبی سنگ فیروزه وجود عنصر مس در آن است. هر چه میزان مس موجود در سنگ فیروزه بیشتر باشد رنگ آن آبی تر و به رنگ آبی آسمانی خواهد بود. با گذشت زمان فیروزه آبی آب خود را از دست داده و به رنگ سبز تمایل می یابد. جالب است بدانید که هر چه  آهک موجود در منطقه معدن فیروزه بیشتر باشد رنگ آن متمایل به سفید شده و  کم رنگ تر می شود اما در حالت معمول سفیدی رنگ فیروزه  به علت وجود اکسید آلومینیوم(Al2O3) است.
هنگام انتخاب  وخرید سنگ فیروزه باید در نظر داشت که هر چه رنگ فیروزه از آبی تیره به رنگ سبز متمایل باشد از ارزش بالاتری برخوردار است. وجود رگه های طلایی در فیروزه به ارزش آن می افزاید. رگه های عنکبوتی سنگ فیروزه باید منظم شفاف و زیبا باشد چنانچه رگه ها نامنظم و به صورت لکه های تیره رنگ باشد از ارزش آن کاسته می شود.

سنگ فیروزه، نوعی سنگ آذرین است که در مناطق آتشفشانی و اغلب در نزدیکی سطح زمین یافت می‌شود. درجه‌ی سختی این سنگ بین 5.5 تا ۶ در مقیاس موس است. یعنی تقریباً سختی قابل قبولی دارد. فیروزه به طور کلی از آلومينيم، مس، منگنز، اكسيد آهن و آب تشکیل شده است. بهترین نوع سنگ فیروزه اغلب از سطح زمین استخراج می‌شود. به این معنی که، نمونه‌های استخراج‌شده از عمق معادن، کیفیت و بهای فیروزه‌های سطح زمین را ندارند. بعلاوه، بهترین اشکال فیروزه عموماً در مناطقی یافت می‌شوند که آب و هوای گرم و خشک دارند.دلیل اینکه رنگ‌های فیروزه‌ها با هم فرق دارد و برخی به سبزی می‌زنند و برخی به آبی، به دلیل تفاوت نسبت آهن به مس است. به طور کلی، رنگ آبی این سنگ به دلیل وجود عنصر مس در آن است. هرچه میزان مس فیروزه بیشتر باشد، رنگ فیروزه آبی‌تر و آسمانی‌تر خواهد بود.

توجه داشته باشید که گرما می‌تواند سبب از بین رفتن رنگ سنگ شود و به سطح آن نیز آسیب برساند. همچنین مواد شیمیائی، وسایل آرایشی و حتی چربی پوست یا عرق بدن انسان هم می‌تواند سبب از بین رفتن رنگ فیروزه شوند.

انواع مختلف سنگ فیروزه اصل

در ابتدای مطلب هم گفتیم که سنگ فیروزه را بر اساس سه فاکتور رنگ، طرح و محل استخراج دسته‌بندی می‌کنند:

• رنگ: سنگ فیروزه طیف رنگی گسترده‌ای دارد و از آبی کمرنگ تا سبز پررنگ را شامل می‌شود. هر چه رنگ آبی فیروزه بیشتر باشد ارزش و قیمت آن بالاتر خواهد بود.
• شکل ظاهری: برخی از انواع فیروزه رگه‌هائی دارند که نوعی ناخالصی به‌شمار می‌آید. این در حالی است که برخی دیگر بافتی کاملاً صاف و یک‌دست دارند. مدل‌هایی که هیچ نوع شکستگی یا رگه در بافت خود ندارند، «فیروزه عجمی» نامیده می‌شوند و قیمت بالاتری نسبت به بقیه مدل‌ها دارند. به طور کلی، هر چه تراکم کریستال‌های تشکیل‌دهنده سنگ فیروزه بیشتر باشد، قیمت و بهای آن نیز بالاتر می‌رود زیرا نفوذپذیری کمتری دارد و دیرتر تغییر رنگ می‌دهد.
• محل استخراج: فیروزه در مناطق مختلف جهان یافت می‌شود. اما مهم‌ترین معادن آن در کشورهای ایران، تبت، آمریکا و مصر قرار دارد. در ایران نیز مهم‌ترین معادن فیروزه به شهرهای نیشابور، دامغان و کرمان تعلق دارد. با ارزش‌ترین فیروزه جهان، نوع نیشابوری آن است که در ایران استخراج می‌شود.

آیا اجازه برداشت از معدن فیروزه نیشابورداده می شود؟
این موضوع که بعضی افراد گمان می کنند اجازه برداشت از معدن فیروزه نیشابور داده نمی شود اشتباه است. همین امروز که این برنامه ها از تلویزیون پخش می شود از معدن نیشابور برداشت می شود و سنگ فیروزه نیشابور از راه مزایده که هر ماه 1 بار یا 2بار برگزار می شود به داخل بازار عرضه می شود و سنگی که از معدن فیروزه برداشت می شود از راه تعاونی های معدن فیروزه فراخوانی به فیروزه تراش ها داده می شود و افراد در معدن فیروزه گرد هم آمده و سنگ ها را از طریق مزایده می خرند.

آیا سنگ فیروزه مانند سنگ فلزات مس قیمت ثابت و جهانی دارد؟
سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی هیچ قیمت معینی در دنیا ندارند و یکی از دلایل اصلی که موجب شده، حاشیه سود بالایی داشته باشد نیزهمین مساله است که قیمت معینی ندارد. در حال حاضرشما درایران می توانید سنگی را با قیمت ۱۰۰ هزار تومان خریداری کرده ولی این سنگ را در کشور اندونزی مثلا با قیمت ۱۰۰ تا ۲۰۰ دلار بفروشید. البته درست است که قیمت معین و دقیقی ندارد اما در هر کشوری یک عرف قیمتی وجود دارد. برای مثال سنگ های درجه 3 به ازای هر گرم، بازه قیمتی بین 3 هزار تومان تا 5 هزار تومان دارد و سنگ های درجه 2 به ازای هر گرم، قیمتی حدودا بین 10 هزار تومان تا 20 هزار تومان دارند و سنگ های درجه 1 قیمتی بیشتر از این را دارند که این عرف قیمت را اگر در بازار کار کنید، کاملا برایتان معلوم می شود. ولی زمانی که به صادرات این سنگ ها رسیدید به میزانی که امکان دارد، قیمت را بالا ببرید و حاشیه سود بیشتری داشته باشید.

نوع سنگ فیروزه بکار برده شده در فیروزه کوبی

سنگ فیروزه از لحاظ کیفیت و رنگ به دو نوع گچی،-سفید و سنگی سبز- آبی تقسیم می شود. سنگهای فیروزه سبز – آبی هم در نوع خود به دو دسته متوسط و مرغوب تقسیم بندی می شوند.
نوعی از سنگ فیروزه که برای فیروزه کوبی استفاده می شود از نوع سبز-آبی است. حین عملیات فیروزه کوبی  فیروزه ها  با لاک تحت فشار و گرما به ظرف مورد نظر چسبانده می شود بنابراین، فیروزه مورد استفاده در فیروزه کوبی باید از کیفیت و دوام کافی برخوردار بوده و بتواند تحمل گرما و فشار زیاد را داشته باشد.

از اساتید فیروزه کوبی:

• یوسف حکمیان
• حاج داداش
• الیاهو
• سلیمان صدیق پور
• روبن یروشالمی
• محمدحسن جعفری
• امیر آقاجانی

مراحل فیروزه کوبی 

فیروزه کوبی علاوه بر جواهرات، بر روی گلدان، گلابدان، آینه، شمعدان، کاسه، بشقاب، لیوان و انواع ظروف تزیینی انجام می شود. به این وسیله ها که فیروزه کوبی بر روی آنها انجام می گیرد زیر ساخت گفته می شود.

ساخت یک اثر فیروزه کوبی دارای 4 مرحله کلی است :

ساخت بدنه (زیرساخت)

نشاندن لاک بر روی ظرف

نشاندن سنگ فیروزه (فیروزه کوبی)

سابیدن سنگ های فیروزه

کار فیروزه کوبی در سه مرحله انجام می شود :

مرحله اول: زرگری

در این مرحله از فیروزه کوبی وسیله ای که قرار است فیروزه کوبی روی آن انجام شود توسط فیروزه کوب طراحی شده و سفارش ساخت آن به زرگر یا سازنده فلزات (مسگر) داده می شود. وسیله زیر ساخت فیروزه کوبی از فلزاتی از جنس نقره، مس، برنز، و ... توسط دست، پرس یا هر دو ساخته می شود.
بعد از ساخت وسیله ، باید قسمت هایی که قرار است فیروزه کوبی شود، مشخص می گردد و اطراف قسمت مشخص شده را با رشته باریک فلزی از جنس خود وسیله بنام «کندن» لحیم می کنند تا دیواره ای به ارتفاع دو تا سه میلیمتر بوجود آید که داخل آن فیروزه کاری شود.
عمل فرم دهی و لحیم کاری در فیروزه کوبی نه تنها سبب زیباتر شدن کار فیروزه کوبی شده بلکه به سطح کار فیروزه کوبی استحکام بیشتری می بخشد.  این کار می تواند توسط زرگر یا خود فیروزه کوب انجام شود .
چنانچه قسمت مشخص شده برای فیروزه کاری سطح بزرگتری باشد و امکان خالی بنظر رسیدن آن وجود داشته باشد، از همان رشته های باریک یا همان «کندن» نقشهای تزئینی جزیی تری (در اشکال مختلف مثل گل، بته جقه و یا...)را طراحی کرده و مجددا لحیم کاری می کنند.
بعد از طی این مراحل و زیر ساختها، وسیله فلزی مورد نظر برای فیروزه کوبی آماده است.
در تولید محصولات فیروزه کوب بی نقص بودن وسیله خام به اندازه درست قرار دادن فیروزه ها حائز اهمیت است. اگر مراحل زرگری و مسگری به درستی انجام نشود ممکن است وسیله در حین انجام مراحل مختلف آسیب ببیند.

مراحل آماده سازی ظروف برای فیروزه کوبی

در این مرحله باید نکات زیر را مد نظر داشت:

• ضخامت فلز مورد استفاده باید در تمام قسمتها یکدست و یکسان باشد.
• قسمتهایی که قطعات فیروزه در آنها قرار میذگیرد  باید دو تا سه میلیمتر پایین تر از بقیه قسمتهای سطح ظرف باشد.
• چنانچه ظرف سطح یکدستی دارد حتما نیاز به ایجاد دیواره و لحیم کاری دارد.
• عمدتا زمینه ظروف فیروزه کاری از جنس مس است. اگرچه از فلزات دیگر هم  استفاده می شود.

مرحله دوم: فیروزه کوبی

در این مرحله خرده سنگهای فیروزه غیر قابل استفاده از کارگاههای فیروزه تراشی و معادن فیروزه مثل معدن فیروزه مشهد، نیشابور و دامغان خریداری می شود.
هنگام خرید سنگهای فیروزه با خاک و خرده سنگهای دیگر مخلوط شده اند. هنرمند فیروزه کوب آنها را از خرده سنگهای دیگر، خاک و ناخالصی ها جدا می کند و پس از شستشو آنها را بر حسب اندازه تفکیک و به اصطلاح دانه بندی می کند. دانه بندی فیروزه ها به صنعتگر کمک می کند تا در تولید هر محصول فیروزه کوب از قطعه فیروزه متناسب با سطح کار استفاده کند. تناسب اندازه بین فیروزه های انتخاب شده با سطح مورد نظر در مرحله نشاندن فیروزه ها در محل فیروزه کوبی مهم است.

خالص کردن سنگ فیروزه از ناخالصی ها

برای شروع کار فیروزه کوبی، وسیله مورد نظر را تا حدود 30 درجه سانتی گراد گرم می کنند. در حین گرم شدن آن، روی قسمتی که قرار است فیروزه کوبی انجام شود «لاک گردویی» می پاشند؛ تا پودر لاک گردویی ذوب شده و تمام قسمتهای مورد نظر را بپوشاند.
تا زمانی که پودر لاک بر روی وسیله نرم و مذاب است و حالت چسبندگی دارد، فیروزه هایی که بر حسب اندازه لازم از قبل تفکیک و آماده شده اند،  بر روی پودر لاک مذاب چیده می شوند. نوع چیدن این فیروزها ها باید به گونه ای باشد که حد فاصلی بین سنگهای فیروزه باقی نماند.
جهت از بین بردن فاصله بین فیروزه ها، حرارت را تا دمای 40 درجه سانتی گراد افزایش می دهند و دوباره بر روی آن پودر لاک می پاشند. وقتی پودر به طور کامل دوباره مذاب شد، بار دیگر با افزودن سنگهای ریز تر سعی می کنند آنها را بر روی سطح به اصطلاح بنشینند و آنها را با فشار دست در جای خود ثابت می کنند تا به خوبی به سطح کار بچسبند. پس از سرد شدن لاک ها سفت وسخت می شوند.

مرحله حرارت دادن و لاک زدن برای چسباندن فیروزه ها

در طی فرآیند نشاندن فیروزه روی لاکها، لاکهای قهوه ای رنگ بر اثر حرارت روی فیروزه را می پوشاند، برای پاک کردن این لاکها، سطح پوشیده شده از لاک و سنگ را توسط سنگ سمباده«آب ساب» می نمایند. این کار باعث می شود تا لاکهای اضافی پاک شده و برجستگی های سنگها ساییده و صیقلی گردد. در این مرحله تقریبا نیمی از سنگ ها تراش داده می شود. بعد از انجام عمل صیقل دادن رنگ فیروزه ای سنگها و رنگ تقریبا سیاه لاک در بین سنگها نمایان می شود.
بعد از اتمام کار چنانچه دوباره بهم ریختگی وجود داشته باشد، دوباره فیروزه کوب را حرارت داده و دوباره با لاک و سنگ مرمت کرده و دوباره آن را با سمباده صیقل می دهند. گاهی از بتونه ی فیروزه ای رنگ که از گل «مل»، روغن و رنگ لاجورد تهیه شده برای مرمت فیروزه کوب استفاده می کنند.

مرحله سوم:  پرداخت کاری فیروزه کوب

آخرین مرحله از هنر فیروزه کوبی مرحله پرداخت آن است که در دو مرحله انجام می شود:
مرحله اول پرداخت : سطوح فلزی فیروزه کوب در حین ساخت در کارگاه زرگری یا کارگاه مسگری تیره و کدر شده اند، این لایه تیره را توسط ابزار های دستی و یا تیغه ی چرخکاری از روی آن می زدایند. برای قابل شستشو بودن مس، پس از زدودن لایه های تیره رنگ، قسمتهای فلزی را با پاشیدن لایه ای از جنس پلی استر پولیش می کنند تا صاف و صیقلی شود.
مرحله دوم پرداخت : بعد از پولیش قسمتهای فلزی وسیله فیروزه کوب توسط زرگر، صنعتگر فیروزه کوب دوباره فیروزه ها و سطوح فیروزه کوبی شده را جهت شفاف و درخشان شدن توسط روغن زیتون یا روغن کنجد پولیش می دهد.

برای داشتن یک فیروزه کوب با کیفیت حتما نکاتی را را باید رعایت کرد مانند:

• هر چه تعداد سنگهای فیروزه استفاده شده در محصول فیروزه کوب بیشتر باشد و منظم تر چیده شود، فاصله بین سنگها کم تر باشد همچنین اندازه سنگ فیروزه متناسب با محصول انتخاب شده باشد، ارزش مادی و هنری آن بیشتر می شود.
• نصب صحیح سنگ فیروزه بر روی وسیله فلزی از نکات مهم در فیروزه کوبی به شمار می آید؛ برای داشتن یک فیروزه کوب با کیفیت در ابتدا باید سنگها از استحکام کافی برخوردار باشند تا هنگام صیقل دادن از ظرف جدا نشده و نریزند.

آشنایی با هنر فیروزه کوبی

همانطور که اشاره شد در تهیه محصولات فیروزه کوبی، چسب فیروزه کوبی یکی از ابزارها و موادی است که تأثیرمستقیم و غیر قابل انکاری در کیفیت محصولات فیروزه کوبی دارد.
اکنون به بررسی و معرفی چسب فیروزه کوبی خواهیم پرداخت؛ چسب فیروزه کوبی یا لاک گردویی در اثر ترکیب دو ماده تربانتین و کالفین با تقطیر چوب گردو حاصل می شود. برای داشتن چسب با کیفیت و محکم، باید این مواد با نسبت مناسب و با دقت و اندازه های مناسب ترکیب شوند.
چنانچه در ترکیب لاک گردویی از کالفین بیشتری استفاده شود و یا این ماده به طور کامل حل نشده باشد حبابهایی داخل چسب مشاهده می شود. بخصوص بعد از مرحله پلی استر زدن تعداد این حبابها بیشتر می شود. وجود حبابها باعث استحکام کمتر چسب می شود. استادان حرفه ای از کالفین کمتری در تهیه چسب فیروزه کوبی استفاده می کنند.

انواع چسب فیروزه کوبی

دونوع چسب فیروزه کوبی وجود دارد: سنتی و مدرن.
چسب سنتی چسبی است که در روش سنتی کاربرد دارد که از ترکیب لاک و کالیفن حاصل می شود این چسب باید حتما با نسبت مناسبی ترکیب شود، حالت مایع دارد و استاد فیروزه کوب بعد از آغشته کردن ظرف به چسب سنگهای فیروزه را بر روی آن می چیند. در روش مدرن با استفاده از چسب سنگ خرده سنگهای فیروزه را بر روی محصول فیروزه کوب می چینند. مزیت استفاده از روش مدرن این است که استحکام و سرعت کار افزایش می یابد و اینکه در روش سنتی هنگام حرارت دادن، امکان آسیب به سنگهای فیروزه وجود دارد.

خرید چسب فیروزه کوبی مناسب 

اگر قصد فیروزه کوبی را دارید یکی از کارهای مهم آن خرید چسب فیروزه کوبی مناسب است. برای خرید چسب فیروزه، آن را  از بازارهای قدیمی اصفهان تهیه کنید.
هنگام خرید چسب حتما کاربرد چسب فیروز کوبی را به فروشنده توضیح دهید تا چسب مناسبی را به شما پیشنهاد دهد. مثلا اگر قرار است ظرف بزرگی را فیروزه کوبی کنید حتما از چسب با درصد کالفین کمتر خریداری کنید.
چنانچه در اول راه  هستید و آشنایی چندانی با چسب فیروزه کوبی ندارید برای خرید و استفاده از چسب مناسب حتما از استادان خود در تهیه این مواد مشاوره بگیرید.

خاکه فیروزه

قیمت هر کیلو خاکه فیروزه (فیروزه نرمه) به حجم خرید، مرغوبیت و قیمتی که به عمده فروشان عرضه می گردد بستگی دارد.
خاکه فیروزه توسط عمده فروشان از معادن فیروزه خریداری می شود و پس از جداکردن فیروزه های مناسب فیروزه کوبی از خاک و ناخالصی ها، شسته شده و به هنرمندان فیروزه کوب عرضه می گردد.
چنانچه بدنبال خاکه فیروزه مرغوب می گردید، خاکه فیروزه نیشابور جزو خاکه های فیروزه مرغوب به شمار می رود. چنانچه قصد خرید خاکه  فیروزه نیشابور را دارید حتما آن را به طور مستقیم از معدن تهیه کنید.
ساختار معدن فیروزه نیشابور به گونه ای است که برای استخراج فیروزه راهی بجز گذاشتن دینامیت در داخل معدن نیست. بنابراین خاکه های زیادی حین استخراج تولید می شود، که توسط کارگران معدن جمع آوری می گردد .

لوازم و ابزار آموزش فیروزه کوبی

در فیروزه کوبی هم مانند هر هنر و حرفه ی دیگری به تعدادی ابزار و وسایل مخصوص همین کار نیاز داریم.

• دریل
• چراغ گاز
• چراغ بنزینی
• گاز انبر
• قالب
• چکش
• پنس
• منقاش
• لوله‌های مختلف فلزی
• سوهان
• سنگ سمباد
• انبردست
  

چگونه خاکه فیروزه نیشابور را تهیه کنیم؟

در هنگام توزیع سهام سهامداران معدن علاوه بر سنگهای شکوفه و راف مقداری هم خاکه فیروزه بعنوان سود در اختیار سهامداران قرار داده می شود. البته شرکت تعاونی معدن فیروزه نیشابور هم به طور مستقیم خاکه فیروزه را توزیع می کند که می توان به صورت مستقیم از این شرکت خاکه فیروزه را تهیه کرد.امروزه علاوه بر فیروزه کوبی روی ظروف و زیورآلات، از این هنر برای ساخت تابلو های نفیس هم استفاده می شود. بعنوان مثال خوشنویسی بر روی سطح پارچه انجام می شود و سپس فیروزه‌ها بر روی آن چسبانده می‌شوند. ممکن است طرح بر روی چوب طراحی شود و بعد از برش لیزری، فیروزه کوبی بر روی چوب انجام گیرد. ظروف فیروزه کوب نه تنها جنبه تزیینی و فروشی دارند بلکه امروزه کاربردی تر شده برای استفاده در منزل بعنوان قندان گلدان و...هم به کار برده می شوند.

صادرات ظروف مسی فیروزه کوب از اصفهان که قطب اصلی این ظروف می باشد انجام می گیرد.

ایران از مهم ترین کشورها در زمینه صادرات صنایع دستی محسوب میگردند. بیشترین صادرات ایران در زمینه فرش ، گلیم ، گبه ، ظروف مسی ، میناکاری و از جمله ظروف فیروزه کوب می باشد. از دلایل بسیار مهمی که بسیاری از مردم جهان گرایش به خرید محصولات صنایع دستی ایران را دارند اصالت و زیبایی منحصر به فرد آن است.
ظروف فیروزه کوب اصفهان از رنگ فیروزه ای و آبی برخوردار است که قطعات فیروزه که به صورت تکه های کوچک بر روی سطح آن قرار گرفته و جلوه‌ای خاص و زیبا به آن داده است. نگاه فیروزه در آرامش روح و روان تأثیر فراوانی دارد .

برخی از ویژگی‌های ‌ظروف مسی فیروزه کوبی عبارتند از:

• مقاومت در برابر پوسیدگی
• دوام بالا
• ثبات رنگ عالی
• مقاومت در برابر رطوبت و هوازدگی
• تمیزی آسان
• شستشوی راحت
• لکه زدایی سریع
• قیمت مناسب
• وسیله ای کاربردی و در عین حال تزیینی

اگر قصد خرید محصول فیروزه کوب را دارید یا می خواهید این کار را به شکل حرفه ای دنبال کنید و از آن کسب درآمد کنید مهم ترین سوالی که ممکن است برایتان مطرح شود نحوه قیمت گذاری محصول است. قیمت ظروف فیروزه کوب بسته به حجم کار انجام شده روی محصول، جنس ظرف زیرساخت، اندازه ظرف، قدمت و محبوبیت محصول در بازار، طرح و مدل قیمت گذاری می شود.
با اینکه فیروزه کوبی در کارگاههای فیروزه کوبی توسط اساتید مجرب انجام می شود اما می تواند یکی از گزینه های مناسب و پردرآمد برای مشاغل خانگی هم محسوب شود.
فیروزه کوبی در منزل هم انجام می شود.  بسیاری از صنعتگران هنر فیروزه کوبی این هنر زیبا را در منزل انجام می دهند. برای این کار آنها ظروف خام فلزی و خرده سنگهای فیروزه را تهیه می کنند و در منزل به چیدن و نشاندن این سنگهای زیبا در کنار هم اقدام می کنند. اکثر کارهای فیروزه کوبی با دست انجام می شود و نیاز به ابزار پیشرفته ای ندارد چنانچه شما علاقه مند به یاد گیری این هنر و صنعت هستید و قصد انجام این کار را دارید به راحتی می توانید در منزل کار فیروزه کوبی را به عنوان یک شغل یا هنر انجام دهید. برای انجام هنر فیروزه کوبی از ابزار های ساده ای مثل قالب، چکش، گاز انبر، انبردست، دریل، سوهان، خط کشهای متنوع، پنس، چراغ گاز، چراغ بنزینی، منقاش لوله های مختلف فلزی، و سنگ سمباده استفاده می شود.
برای آموزش هنر و صنعت فیروزه کوبی  با گذراندن دوره های آموزشی کوتاهی می توانید آن را به طور کامل و حرفه ای بیاموزید. همانطور که قبلا اشاره شد ظروف فیروزه کوبی به دلیل داشتن محبوبیت زیاد می تواند بعنوان محصول خوب و پرطرفداری باشد. خانم های خانه داری که علاوه بر کارهای منزل نیاز به شغلی با درآمد مناسب دارند، با گذراندن دوره های کوتاه آموزشی فیروزه کوبی، می توانند به درآمد خوبی برسند. دوره های آموزشی نه تنها به صورت حضوری در برخی از کارگاهها و توسط اساتید مجرب برگزار می شود بلکه امروزه دنیای مجازی امکانی را فراهم کرده که به صورت آنلاین با استفاده از فیلم های ویدویی از طریق تلگرام و اینستاگرام دوره های آموزشی برگزار شود.

ویژگی های ظروف فیروزه کوبی اصفهان

چند مورد از خصوصیات این ظروف که نظر مردم ایران و همچنین مردم جهان را به خود جلب کرده است عبارتند از :

• به کاربردن سنگ فیروزه مرغوب ( سنگ فیروزه نیشابور)
• دقت در مرحله پرداخت کردن محصولات
• به کار بردن زیرساخت مسی با کیفیت
• به کاربردن لاک گردو (چسب) با کیفیت
• فعالیت اساتید و هنرمندان ماهر و حاذق در اصفهان

صادرات ظروف فیروزه کوب اصفهان به دبی و عراق و آلمان

دبی خصوصیاتی دارد از جمله ثروتمند بودن ، زیبا بودن و همچنین رو به پیشرفت بودن. شاید همین خصوصیات باعث شده باشد که این منطقه درخواست و تمایل زیادی به صنایع دستی پیدا کرده باشد. در هر صورت و به هر دلیلی که باشد، این درخواست باعث رونق اقتصادی در کشور ما می شود. هرچه تمایل مناطقی مانند دبی به صنایع دستی ما بالاتر برود به نفع ماست.عراق، یکی از کشورهایی است که هم با ایران رابطه خوبی دارد و هم از نظر جغرافیایی نزدیک و همسایه ایران است و به همین دلیل درخواست خوبی برای واردات فیروزه کوبی به کشورش دارد. این برای هنرمندان و تاجران کشور ما یک موقعیت و فرصت خوب اقتصادی به شمار می رود. این صادرات به افزایش تولید ظروف فیروزه کوبی در کشور ما کمک می کند و باعث رونق در کسب و کار هنرمندان و فروشندگان و واسطه ها می شود.در بعضی از کشورهای اروپایی باید بستر فرهنگی و سیاسی لازم فراهم شود تا بتوانیم به آن ها صنایع دستی خود را به راحتی و به میزان بالا صادر کنیم. در بین کشورهای اروپایی آلمان یکی از کشورهایی است که این بستر در آن فراهم شده و کشور ما محصولات فیروزه کوبی خود را به آن صادر می کند.
همچنین علاوه بر 3 کشور فوق ، صادرات محصولات صنایع دستی به کشورهایی مانند امارات، افغانستان، تاجیکستان، کانادا، ترکیه، یمن، عمان و بعضی دیگر از کشورهای اروپایی ممکن است.

فیروزه کوبی در منزل

طرفداران و خریداران این ظروف زیبا در شهر اصفهان از مغازه های فروش وسایل فیروزه کوبی آنها را خریداری می کنند. امروزه برای افرادی که به خرید حضوری دسترسی ندارند امکان خرید اینترنتی دربرخی از فروشگاهها و تولیدی های معتبر فراهم شده که می توانند این وسایل زیبا را با اطمینان خریداری کنند و در حین خرید ضمانتنامه و شناسنامه اصالت کالا را دریافت کنند.

نکات مربوط به نگهداری ظروف و اشیا مسی فیروزه‌کوب

ماندگاری فیروزه‌کوبی شاید تا دویست سال هم باشد اما دو چیز به اشیا فیروزه‌کوب صدمه وارد می‌کند:

• ضربه خوردن که در اثر افتادن به‌وجود آید که در این صورت فیروزه‌های موزاییک شده در اثر افتادن و برخورد با زمین می‌شکنند و از جا در می‌آیند.
• روغن یا مواد روغنی رنگ آبی فیروزه را کدر و بد رنگ می‌کند