حکاکی روی برنج یکی از زیباترین هنرهای ایران زمین به حساب می آید. هنگام خرید این محصولات باید اطلاعات کافی در مورد آن ها و مواردی مانند تفاوتشان با قلم زنی، انواع ظروف برنجی حکاکی شده و مشخصات بهترین فروشگاه برای خرید آن ها داشته باشیم. در ادامه این نوشته از فروشگاه اینترنتی نصف جهان، اطلاعات کاملی در مورد این محصولات به شما می دهیم.
آشنایی با ظروف برنجی و خصوصیات آن ها
یکی از متریال مرغوبی که برای ساخت صنایع دستی استفاده می شود، برنج است. برنج را به اشتباه فلز برنج می دانند در صورتی که در واقع یک آلیاژ است. آلیاژ ها موادی هستند که از ترکیب دو فلز با مقادیر مختلف با هم ساخته می شوند. این مواد در واقع ساخته دست بشر هستند. برنج نیز از ترکیب دو فلز مس و روی ساخته می شود.
درصد ترکیب این دو فلز میزان مرغوبیت، استحکام و رنگ های متفاوت این آلیاژ را تعیین می کنند. هر چه میزان روی در محصولات و ظروف برنجی بیشتر باشد رنگ آن ها رو به زردی می رود و هر چه میزان مس بیشتر باشد، تناژ قرمزی در آن ها بیشتر است. همچنین زمانی که میزان روی بیشتر باشد، استحکام ظروف بالاتر می رود. ظروفی که با آلیاژ برنج ساخته می شوند خصوصیاتی دارند که مهمترین آن ها عبارتند از:
- این ظروف علاوه بر اینکه استحکام دارند، مانند مس قابلیت این را دارند که روی آن ها هنرهایی مانند حکاکی روی مس و قلمزنی پیاده شود.
- رنگ این ظروف تناژ قرمزی کمتری نسبت به محصولات مسی دارد و رنگ گرم و طلایی آن ها انرژی زیادی به محیط می بخشد.
- قیمت این ظروف بسیار مناسب تر از ظروفی است که با طلا ساخته می شوند و در عین حال بسیار به رنگ آن ها نیز شبیه است.
- علاوه بر تمام این ها ظروف مسی خاصیت های درمانی زیادی مانند جلوگیری از خارش های پوستی، نگهداری از مواد غذایی مانند یون ها، تقویت سیستم گوارش و هضم غذا و تامین کننده یون مس و روی در بدن انسان دارند.
نحوه تشخیص ظروف برنجی از سایر محصولات
درست است که ظروف برنجی را می توان از رنگ آن ها تشخیص داد، اما اگر با روش های تشخیص اصل و غیر اصل بودن آن ها آشنا نباشیم، ممکن است ظرفی را به عنوان حکاکی روی برنج تهیه کنیم که از فلزات کم ارزش دیگر ساخته و تنها با آلیاژ برنج روکش شده باشند. ابتدا باید بگوییم بهتر است از یک فروشگاه معتبر این ظروف و صنایع دستی را تهیه کنید. در ادامه نیز چند روش تشخیص آن ها را توضیح خواهیم داد:
- اولین روش این است که به سادگی و با استفاده از یک آهن ربا آن ها را امتحان کنید. دقت کنید که ظروف برنجی جذب آهن ربا نمی شوند. اما آن دسته از ظروف که روکش برنج دارند به آهن ربا می چسبند.
- دومین روش سنجش وزن آن هاست. آلیاژ برنج وزن زیادی دارد و بر خلاف برخی ظروف دیگر سبک نیستند.
- روش سوم امتحان کردن آن ها هنگام داغ بودن است. زمانی که یک ظرف برنجی داغ است باید ته ظرف را روی یک تکه پلاستیک قرار دهید. اگر به آن چسبید می توانید از تقلبی بودن ظرف مطمئن شوید. چرا که آلیاژ برنج پلاستیک را به خود جذب نمی کند.
حکاکی روی برنج چیست و چگونه انجام می شود؟
حکاکی یکی از هنرهای دستی محسوب می شود که امروزه تغییرات بسیار زیادی کرده است. اما هنوز هم حکاکی روی برنج با دست و توسط استادکاران این هنر بسیار ارزشمند است. با استفاده از این هنر نقوش مختلف که معمولا پیچیده نیستند روی ظروف مختلف مسی و برنجی حک می شود. این محصولات می توانند با سیاه قلم نیز ترکیب شوند.
تفاوت حکاکی و قلمزنی
بسیاری از افراد قلمزنی را با حکاکی اشتباه می گیرند یا این دو هنر را یکی می دانند. آنچه باید بدانیم این است که حکاکی یکی از زیر بخش های هنر قلمزنی محسوب می شود اما با هم تفاوت های زیادی دارند. در قلم زنی نقوش پیچیده تر و ریزتر هستند. ایجاد نقوش نیز به با استفاده از قلم هایی در اندازه های مختلف انجام شده و با فرورفتگی هایی در عمق های مختلف ایجاد می شود.
در حکاکی روی برنج یا مس، قلم ها به گونه ای هستند که تکه هایی از فلز را می تراشند. در واقع ایجاد نقوش با استفاده از کنده کاری انجام می شود. این کار معمولا بر خلاف قلم زنی، بدون کوبیدن روی فلز انجام می شود. در عوض میزان خراش زدن بسیار دیده می شود و به اصطلاح گوشت فلز کنده می شود. عمق نقوشی که در هنر حکاکی روی فلزات انداخته می شود نیز کمتر از قلم زنی است.
روش های مختلف حکاکی روی برنج
از قدیم این کار توسط دست استادان بزرگ انجام می شده است. در حال حاضر نیز مانند سایر هنرهای دستی در ایران، بسیاری از افراد حکاکی روی برنج را یک هنر دستی می دانند و حاضرند برای آن هزینه زیادی بپردازند. البته امروزه این هنر به صورت ماشینی و توسط دستگاه های مکانیکی نیز انجام می شود. در این روش سمبه های مختلف جای قلم ها را گرفته و فشار نیز توسط دستگاه ایجاد می شود. دستگاه هایی که برای این کار به کار گرفته می شوند بسیار زیاد است. اما مجهزترین آن ها نمی توانند جای هنر دست استادان را بگیرند. یکی دیگر از روش ها نیز حکاکی روی فلز با لیزر است. از این روش بیشتر برای حک کردن نام و لوگو برای کارهای تبلیغاتی استفاده می شود.
با هنر حکاکی روی برنج چه محصولاتی تولید می شود؟
روی بیشتر ظروفی که از آلیاژ برنج ساخته شده است می تواند هنر حکاکی روی برنج را پیاده کرد. این ظروف شامل سینی، بشقاب ها، کتری، قوری، قاب های مختلف، تنگ ها، گلدان، کاسه هایی در اندازه های مختلف می شود. اما به تازگی زیورآلاتی در اندازه های مختلف به دست هنرمندان ساخته می شود که حکاکی های ظریف و زیبایی دارند. این محصولات نیز مورد توجه توریست ها و هنردوستان داخل کشور قرار گرفته است.
یکی دیگر از جدیدترین محصولاتی که توسط حکاکی روی این آلیاژ انجام می شود، حکاکی اسم و نقوش فانتزی است. این کار نیز با استفاده از روش های مختلفی که در بالا گفته شد اعم از دستی یا با لیزر انجام می شود.
نحوه مراقبت از ظروف و محصولات حکاکی روی برنج
پس از خرید یکی از محصولات حکاکی روی مس باید بدانید چگونه از آن مراقبت کنید. اکثر این محصولات جنبه تزئینی دارند. بنابراین در حد زیادی در معرض آلودگی و کثیفی نیستند. اما در هر صورت ممکن است به طور ناخواسته لکه هایی روی آن ها ایجاد شده یا گرد و غبار و خاک روی آن ها بنشیند. برای اینکه عمر این ظروف بالا برود باید بدانیم در این شرایط چگونه آن ها را پاک کنیم.
در صورت نشستن گرد و غبار کافیست آن را با یک پارچه یا دستمال نمدار پارک کنید. اگر ذرات حاوی چربی و کثیفی بودند نیز می توانید آن ها را با محلول آب و سرکه انگور یا آب و کمی مایع دستشویی تمیز کنید.
محصولات مرغوب حکاکی روی برنج را از کجا بخریم؟
امروزه برای همه مهم است که برای خرید صنایع دستی شهرهای مختلف، مرکز خرید معتبری را پیدا کنیم تا علاوه بر فروش جنس اصل و با کیفیت، محصولات خود را با قیمت مناسبی نیز عرضه کند. یکی از فروشگاه های معتبر برای خرید صنایع دستی و ظروف حکاکی روی برنج اصفهان، فروشگاه نصف جهان است. این فروشگاه با سابقه ای طولانی در زمینه فروش ظروف و کالاهایی مزین به هنرهای تزئینی و دستی، می تواند بهترین خدمات را به علاقه مندان در این زمینه برساند. دیگر محصولاتی که می توانید در این فروشگاه اینترنتی ببینید ظروف میناکاری، شطرنج و تخته نرد، ترمه و قلمکار، خاتم کاری، فیروزه کوبی، ساعت و گیوه می باشد که همه این محصولات را می توانید به عنوان هدایای تبلیغاتی نیز سفارش دهید.
